Chiều sau, ánh hoàng hôn đỏ rực trải dài trên con đường làng nhỏ, nơi những bụi tre xào xạc trong gió. Tôi, một anh bình thường tên là Nam, vừa cưới Hương được ba tháng, đang ngồi đối diện vợ vợ trong căn phòng khách giản dị của bà. Không khí có phần ôm, không phải cái nóng mùa hè, mà ánh sáng béo béo nghị luận của mẹ vợ – bà Lan – khi bà đưa một cuốn sổ đỏ về phía tôi.

“Nam, con giữ cái này,” bà nói, giọng trầm nhưng đầy cương quyết. “Coi như của hồi môn bí mật cho Hương. Đừng nói với ai, kể cả con bé.”

Tôi là người, tay đấm cuốn sổ đỏ cũ kỹ, tấm sừng lì, góc giấy hơi nhàu. “Dạ, nhưng… mẹ, đây là gì ạ?” Tôi hỏi, cố gắng giữ giọng bình tĩnh dù trong lòng dậy sóng. Một mảnh đất? Hồi môn? Tại sao lại bí mật, và tại sao là tôi, chứ không phải Hương – con gái lòng của bà?

Bà Lan nhìn tôi, đôi mắt sắc như xuyên tâm can. “Con không cần hỏi nhiều. Giữ nó, để dành cho Hương khi cần. Mẹ tin con.” Rồi bà đứng dậy, kết thúc cuộc nói chuyện ngắn ngủi, để lại cho tôi với hàng tá câu hỏi không trả lời.

Đêm đó tôi không ngủ được. Cuốn sổ đỏ nằm trong bồn kéo bàn làm việc, nhưng nó như một kết quả bom nổ chậm, làm bồn chồn. Hương, vợ tôi, vẫn vô tư như mọi ngày, ôm tôi ngủ nói, không hề hay biết bí mật mà mẹ cô ấy vừa giao phó. Tôi muốn hỏi bà Lan thêm, nhưng có điều gì trong giọng nói của bà khiến tôi không phi. Một sự cẩn thận, gần như là nỗi sợ hãi.

Sáng hôm sau, tôi cầm tờ báo địa phương, bỏ qua những dòng tin tức như thói quen. Đường tự nhiên, một tiêu đề đập vào mắt: “Vụ dự án đất đai chấn động: Tinh đất ven sông liên quan đến đường dây buôn liễu lớn.” Tim tôi cứ lặp đi lặp lại. Địa chỉ mảnh đất được nhắc đến trong bài báo lặp thông tin trong cuốn sổ đỏ: thửa đất số 247, xã An Thạnh, ven sông Cửu Long. Tôi kích hoạt tiện ích mở rộng, kiểm tra lại. Không sai. Chính nó.

Bài báo viết rằng mảnh đất ấy từng thuộc về một gia đình địa phương, nhưng đã bị một nhóm tội phạm dùng làm nơi cất giữ bí mật, từ ma cốt đến vàng. Cảnh báo vừa hoàn thành đường dây này, vừa hiện đang tìm kiếm chủ sở hữu thực sự của mảnh đất. Một chi tiết làm tôi lạnh sống lưng: “Người đứng tên mảnh đất đã qua đời cách đây mười năm.”

Tôi cầm cuốn sổ đỏ, nhìn dòng chữ ghi chủ sở hữu tên: Nguyễn Văn Hùng. Người của bà Lan, bố của Hương, người đã mất tích trong một nhiệm vụ tai nạn giao thông mười năm trước. Nhưng nếu ông đã mất, tại sao bà Lan lại giữ cuốn sổ này? Và tại sao bà lại giao nó cho tôi, với vẻ mặt đầy ẩn ý?

Cả ngày hôm nay tôi như người mất hồn. Hương nhận ra sự bất ngờ, gặng hỏi, nhưng tôi chỉ nói mình mệt mỏi vì công việc. Tôi không kể về cuốn sổ đỏ, không phải vì không tin Hương, mà vì tôi sợ điều bà Lan muốn giấu có thể liên quan đến cô ấy. Tôi quyết định tìm hiểu thêm.

Tôi liên hệ với một người bạn làm ở sở hữu môi trường tài nguyên, nhờ tra cứu thông tin về thửa đất. Cậu ta gọi lại vào buổi tối, giọng đầy lo lắng: “Nam, mảnh đất này có vấn đề lớn. Nó từng được chuyển nhượng qua nhiều tay, nhưng tất cả đều là giao dịch giả. Hồ sơ ghi ông Hùng đã bán nó trước khi bị mất, nhưng chữ ký trong đồng bị nghi là giả mạo. Cảnh báo hiện đang điều tra, và ai cầm sổ đỏ này có thể liên hệ.”

Tôi cảm thấy cực kỳ giải quyết. “Bạn chắc chắn? Nếu sổ đỏ là thật thì sao?”

“Thật hay giả thì cũng nguy hiểm, Nam. Nếu bạn có liên quan, tốt nhất là giao phó cho cảnh sát. Đừng dại mà giữ.”

Đêm đó, tôi ngồi một mình trong phòng, cuốn sổ đỏ trước mặt. Tôi muốn gọi cho bà Lan, nhưng điện thoại của bà tắt máy. Tôi nhắn tin, không ai trả lời. Hương vẫn ngủ nói, không biết rằng cuộc sống yên bình của chúng tôi đang đứng trước bờ vực.

Ngày thứ ba, tôi quyết định gặp bà Lan trực tiếp. Khi tôi đến, ngôi nhà của bà vắng tanh. Cửa khóa, không có bóng người. Hàng nói bà đã rời đi từ sáng sớm, chưa rõ đi đâu. Cảm giác bất chấp một ngày nào đó càng lớn, tôi quyết định đến cảnh báo, quyết định giao thức cuốn sổ đỏ và kể hết mọi chuyện.

Nhưng trước khi bước vào đồng đồng, tôi nhận được một tin nhắn từ số lạ: “Đừng giao sổ đỏ. Gặp tôi ở sông sông, 8 giờ tối. Một mình.” Không chữ ký, không danh tính, nhưng tôi biết tin nhắn này liên quan đến bà Lan.

Đúng 8 giờ, tôi đứng ở bến sông, nơi mảnh đất trong sổ đỏ thảo lạc. Gió lạnh thổi qua, mang theo mùi phù sa và một chút gì đó u ồn ào. Một người đàn ông trung niên, có phong cách giải quyết vấn đề, bước ra khỏi bóng tối. Ông ta tự hùng là Tâm, một người cũ của ông Hùng.

“Lan nhờ tôi gặp anh,” ông ta nói, giọng rên rỉ. “Cuốn sổ đỏ đó không phải để giữ, mà là để trả lại công lý.”

Tôi cau mày, không hiểu. Tâm kể một câu chuyện khiến tôi sợ hãi. Mười năm trước, ông Hùng – bố của Hương – không chết vì tai nạn giao thông như mọi người vẫn nghĩ. Ông bị sát hại bởi một nhóm buôn dã thú, vì ông phát hiện ra chúng dùng mảnh đất của gia đình để làm nơi chứa hàng cấm. Sau cái chết của ông, bà Lan âm thầm điều tra, giữ cuốn sổ đỏ như một bằng chứng cuối cùng. Nhưng bà không công khai, vì sợ Hương sẽ bị liên lụy.

“Bà ấy giao nó cho anh, vì anh là người duy nhất bà tin có thể bảo vệ Hương,” Tâm nói. “Nhưng bây giờ bà ấy đang gặp nguy hiểm. Bọn chúng biết bà giữ sổ đỏ, và chúng đang truy lùng.”

Tôi bàng hoàng. “Mẹ tôi đâu? Bà ấy đang ở đâu?”

Tâm động. “Tôi không biết. Bà ấy chỉ nói nếu bà không về trong ba ngày, anh phải giao cuốn sổ này cho một người tên Trung, ở cảnh sát tỉnh. Chỉ ông ấy đáng tin.”

Cao giọng của câu chuyện đến vào đêm hôm sau. Tôi trở về nhà, kể mọi chuyện cho Hương, nhưng cô ấy không có nhà. Trên bàn là một stub giấy: “Anh Nam, em đi tìm mẹ. Đừng lo, em sẽ ổn.” Tim tôi như mảnh vụn. Hương đã lắng nghe cuộc nói chuyện của tôi với Tâm qua điện thoại, và cô ấy đã tự động hành động.

Tôi lao ra ngoài, gọi điện cho Tâm, cho cảnh sát, cho bất kỳ ai có thể giúp. Cuối cùng, tôi nhận được cuộc gọi từ số bà Lan. Nhưng không phải bà, mà là một giọng đàn ông lạnh lùng: “Muốn mẹ con Hương sống, mang sổ đỏ đến kho hàng cũ ở bìa làng. Một mình.”

Tôi không làm dự án. Với cuốn sổ đỏ trong tay, tôi đến kho hàng. Ở đó, tôi thấy Hương và bà Lan bị trói, xung quanh là ba gã đàn ông với vẻ mặt hung sáng. Gã cầm đầu, một người đàn ông có vết vuốt dài trên mặt, cười khẩy: “Cuốn sổ đâu?”

Tôi đưa ra cuốn sổ, nhưng đã có kế hoạch đầu tiên. Tôi giả vờ lùi lại, và không mong đợi việc ném cuốn sổ về phía góc kho. Trong lúc giải quyết bọn chúng phân tâm, tôi lao vào, đưa tên rơi và hét lên gọi cảnh sát – những người mà tôi đã cảnh báo trước khi đến đây.

Tiếng gầm xe cảnh báo vang lên. Một cuộc chiến chớp nhoáng diễn ra và cuối cùng, bọn chúng đã bị chế độ. Hương và bà Lan được giải thoát nhưng cả hai đều kiệt sức. Trong vòng tay tôi, Hương thư giãn phóng, còn bà Lan chỉ nhìn tôi, ánh mắt đầy cảm kích.

Cú twist bất ngờ xảy ra khi cảnh báo mở sổ đỏ để kiểm tra. Bên trong, ngoài tờ giấy đất, còn có một mảnh giấy nhỏ được giấu kỹ, do ông Hùng viết. Đó là danh sách những kẻ đứng sau đường buôn, cùng với bằng chứng về giao dịch giả mạo. Hóa ra, bà Lan không chỉ giữ sổ đỏ để bảo vệ mảnh đất mà còn để bảo vệ thiên tài của chồng – đưa tội phạm ra ánh sáng.

Bà Lan kể, mười năm qua, bà sống trong nỗi sợ hãi nhưng cũng đầy quyết tâm. Bà giao cuốn sổ cho tôi, không phải vì tôi là con rể, mà bà biết tôi sẽ không bỏ Hương, và sẽ làm điều đúng đắn.

Câu chuyện kết thúc với hình ảnh gia đình chúng tôi ngồi bên nhau trong căn nhà nhỏ. Hương nắm tay mẹ, còn tôi nhìn cuốn sổ đỏ giờ đã nằm trong cảnh sát. Cuối cùng, mảnh đất đó được trả lại cho đúng nhân chủ của nó – không phải của chúng tôi, đó là công lý.

Nhưng điều điều tôi xúc động nhất là khi Hương thì thầm: “Anh Nam, em chưa bao giờ nói, nhưng em luôn biết mẹ tin anh hơn cả em. Cảm ơn anh, vì đã bảo vệ cả hai mẹ con.” Tôi thon gọn tay cô, nước mắt Yên tĩnh thư thái rơi. Trong lúc giải quyết, tôi nhận ra, gia đình không chỉ là máu, mà là những người sẵn sàng hy sinh vì nhau, dù bí mật có đến đâu.