1. Căn nhà cũ và tiếng búa đầu tiên
Nhà tôi ở Thủ Đức, là căn nhà cấp 4 do cha mẹ để lại. Sau khi cưới, tôi sống cùng vợ là Hạnh, dự tính sửa sang lại để đón con đầu lòng. Tôi tên Phen, làm thợ hồ, thợ điện nước – nói chung cứ gọi là thợ sửa nhà cũng được.
Người ta sửa nhà thường háo hức. Còn tôi thì mệt: trời tháng ba nóng như rang, công việc cuối năm dồn dập, lại thêm chuyện tài chính đang gấp. Nhưng Hạnh mang bầu bảy tháng rồi, bụi quá không tốt, nên tôi quyết định tranh thủ sửa ngay.
Hôm đó, tôi gỡ lớp tường gạch cũ ở phòng ngủ. Tường nhà này là kiểu dựng từ thời ông nội, gạch tổ ong, vữa vôi, đập cái là bụi tung mù.
Đang đục, cái búa va phải tiếng “cộp” rất lạ. Không phải gạch. Không phải gỗ. Nó mềm nhưng chắc.
Tôi tò mò thò tay vào khe tường mới bong, rồi rút ra một… bọc vải đen, cột chặt bằng dây thừng thô.
Trong nhà chỉ có mình tôi. Không khí tự nhiên lạnh đi một chút.
Tôi đem bọc ra trước hiên, lấy kéo cắt dây. Bên trong là:
Một hộp gỗ nhỏ đã xỉn màu
Một tấm khăn len màu xanh rêu, cũ nhưng được gấp rất gọn
Một tấm thẻ bài quân đội
Và một bức thư giấy nâu, được bọc dầu chống ẩm
Trên góc phong bì ghi:
“Gửi Lan – vợ anh. Nếu em tìm thấy, nghĩa là anh không còn cơ hội trở về.”
Tôi nuốt khan. Toàn thân nổi gai.
2. Bức thư không phải dành cho tôi
Tôi mở thư. Nét chữ nắn nót của người đã trải qua năm tháng chiến trường.
“Lan của anh,
Nếu em đọc lá thư này, có lẽ anh đã nằm lại đâu đó trong rừng Trường Sơn. Anh biết em còn trẻ, còn cả đời phía trước. Đừng vì anh mà uổng phí thanh xuân. Em hãy đi bước nữa nếu gặp người tốt.
Khăn len em đan, anh mang suốt, ấm lắm. Nhẫn cưới anh vẫn giữ bên mình. Nhưng nếu anh không thể trao lại tận tay, anh gửi chúng vào đây, nhờ căn nhà cũ này giữ giúp. Anh hẹn em ở kiếp sau.
*Thương em luôn,
Phúc.”*
Tôi thở dài. Bồng bềnh cảm giác như vừa chạm vào ám ảnh một thời quá khứ.
Tôi kể lại cho Hạnh nghe. Cô ấy nghe xong thì rơm rớm:
– Phen, mình phải tìm người tên Lan này. Người ta chờ cả đời rồi sao?
Tôi gật đầu.
Nhưng tìm một người tên Lan trong thành phố này… chẳng khác nào mò kim đáy bể.
3. Manh mối đầu tiên
Tôi tìm trong hộp gỗ, phát hiện một mảnh giấy nhỏ:
“Ấp Bình Nhơn – năm 1972.”
Quê nội tôi cũng ở Bình Nhơn, Bình Dương. Tôi lập tức nghĩ: phải chăng người chiến sĩ tên Phúc từng trú ẩn trong căn nhà này khi nó còn là trạm hậu cần?
Tối đó, tôi chạy xe về Bình Nhơn thăm dì Ba – người lớn tuổi nhất còn sống cùng thời ông nội. Nghe tôi kể, dì trầm ngâm rất lâu rồi hỏi:
– Con nói… người đó tên Phúc?
– Dạ.
Dì Ba thở dài:
– Ở xóm mình hồi đó có cô Lan. Chồng cô ấy tên Phúc, đi chiến trường rồi mất tin luôn. Cô Lan chờ gần 40 năm… cuối cùng cũng mất cách đây hơn 10 năm rồi con ơi.
Tôi lặng người.
Nhưng dì nói thêm:
– Lan mất rồi… nhưng con gái cô ấy còn sống. Cũng tên Mai. Nhà cách đây chừng 3km. Con đến thử xem.
Tim tôi đập mạnh. Tôi cảm giác trách nhiệm đang lớn lên trong ngực.
4. Gặp người con gái
Ngôi nhà Mai ở bên bờ rạch, mái tôn cũ, mấy chậu dừa kiểng nhỏ. Mai ngoài năm mươi, gương mặt phúc hậu, đôi mắt hiền như mắt mẹ.
Khi tôi đưa cái hộp gỗ, Mai sững lại. Bàn tay chị run đến mức phải chống vào bàn.
– Đây… đây là… của ba tôi?
– Dạ, tôi tìm thấy nó trong tường nhà. Có thư gửi mẹ chị…
Chị Mai bật khóc. Không thành tiếng, chỉ lặng lẽ rơi nước mắt.
– Ba tôi đi khi tôi còn trong bụng mẹ. Mẹ tôi… cả đời chỉ chờ ba. Mẹ nói nếu ba còn sống, chắc chắn sẽ tìm về. Giờ biết ba có để lại thứ này… muộn nhưng mẹ tôi chắc sẽ thanh thản.
Chị mở khăn len, khẽ áp vào má. Tôi cảm nhận được sự ấm lạnh đan xen của bao nhiêu năm khao khát, thương nhớ.
Chị Mai nói:
– Cho tôi xin giữ nó. Tôi muốn lập một bàn thờ nhỏ cho ba.
Tôi gật đầu.
Tôi nghĩ việc mình cần làm đã xong.
Nhưng mọi chuyện… chỉ mới bắt đầu.
5. Twist: Bí mật không ai ngờ
Ba ngày sau, tôi nhận cuộc điện thoại từ một số lạ.
– Alo, anh Phen phải không? Tôi là ông Lợi, tổ trưởng cựu chiến binh ấp Bình Nhơn. Tôi muốn gặp anh.
Tôi đến nhà ông, bất ngờ khi thấy… ông mang theo một cuốn sổ cũ kỹ, nắp da bong tróc.
– Cậu Phen, chuyện cậu tìm thấy kỷ vật của đồng chí Phúc… chúng tôi nghe rồi. Nhưng có một điều cậu cần biết.
Ông mở sổ ra. Tôi thấy danh sách chiến sĩ đi B trong năm 1972.
Tên Phúc không có trong danh sách tử trận.
Không có trong danh sách mất tích.
Cũng không có trong danh sách trở về.
Nghĩa là… không ai biết ông thực sự xảy ra chuyện gì.
Ông Lợi nói:
– Ngày đó đồng chí Phúc được giao nhiệm vụ đặc biệt. Chúng tôi tưởng anh ấy hy sinh. Nhưng… nhiều năm sau, có tin anh ấy đã được người dân cứu và sống sót, nhưng không nhớ được quá khứ. Chúng tôi tìm hoài không ra.
Tôi lạnh sống lưng:
– Ý bác là… có thể ông ấy còn sống?
Ông gật đầu.
Sau khi tôi mang kỷ vật về, ông Lợi đem câu chuyện kể lại cho mấy đồng đội cũ. Một người trong nhóm nhớ ra:
Ở Tây Ninh có một ông lão hay viết thơ, tên Phúc, đi lạc vào trại an dưỡng từ hơn 20 năm trước. Không thân thích, không ký ức về quê, chỉ nhớ yêu ai đó tên… Lan.
Tôi vừa bất ngờ, vừa rùng mình.
– Phen, – ông Lợi nói – nếu có thể, cậu thử lên đó xem sao. Biết đâu trời cho gia đình cô Lan thêm một phép màu cuối đời.
6. Hành trình đi tìm người đã quên mình
Tôi kể chuyện lại cho Hạnh. Cô ấy ngồi thẫn thờ một lúc rồi nói:
– Phen, mình đi đi. Cơ hội này hiếm lắm.
Hôm sau, tôi xin nghỉ làm một ngày, chạy xe lên Tây Ninh cùng hai bác trong hội cựu chiến binh.
Trại an dưỡng nằm cạnh rừng cao su. Mấy dãy nhà cấp 4 sạch sẽ, yên tĩnh. Người quản lý nghe tên “ông Phúc” thì dẫn chúng tôi đến một phòng nhỏ, cửa mở hé.
Một ông lão khoảng bảy mươi, gầy nhưng rắn rỏi, đang ngồi viết vào cuốn tập học sinh. Ban quản lý nói ông thích làm thơ dù trí nhớ chỉ còn khoảng 20%.
Tôi nhìn vào bàn.
Trên đó là những câu thơ… run rẩy:
“Lan ơi, tôi lại nhớ người…
Nhưng quê ở chốn nào rồi quên lâu…”
Tôi thoáng nổi da gà.
Bác Lợi bước vào.
– Đồng chí Phúc… có nhận ra tôi không?
Ông lão ngẩng đầu nhìn, ánh mắt mơ hồ rồi lắc đầu:
– Xin lỗi… tôi không nhớ.
Tôi đặt hộp gỗ xuống trước mặt ông.
Ông lão nhìn chăm chăm.
Tay ông… bắt đầu run.
Ông mở hộp.
Nhìn chiếc nhẫn cưới.
Nhìn khăn len.
Rồi bật khóc.
– Lan… Lan… cái khăn này Lan đan… cho tôi… ấm lắm…
Tôi nghẹn họng.
Ký ức trong ông như một dòng nước bị nghẽn, giờ vỡ òa.
Ông ôm khăn vào ngực, cả người run bần bật:
– Tôi… tôi nhớ rồi. Tôi bị thương… rồi đi lạc… rồi được cứu… tôi muốn về… nhưng tôi quên… quên đường…
Cả phòng chìm trong sự lặng im xúc động.
7. Sự thật cay đắng
Nhưng twist cuối cùng chưa hiện ra.
Khi chúng tôi thông báo cho chị Mai – con gái ông – chị tức tốc lên Tây Ninh.
Chị bước vào phòng, vừa nhìn thấy ông đã òa khóc:
– Ba… ba ơi… con là Mai… con của ba đây…
Nhưng ông lão nhìn chị rất lâu.
Rất lâu.
Rồi khẽ lắc đầu:
– Tôi… xin lỗi… tôi không nhớ con… Mặt con… lạ quá…
Chị gục xuống vai tôi mà khóc nức nở.
Tôi siết chặt tay chị.
Người chiến sĩ cuối cùng cũng nhớ vợ.
Nhưng… không nhớ con.
Đó là nỗi đau mà không ai chuẩn bị trước.
Bến đến cuối ngày, bác sĩ kết luận: ký ức của ông chỉ phục hồi một phần – đúng đoạn gắn với vợ.
Còn ký ức về đứa con chưa ra đời ngày ông đi B… gần như trống hoàn toàn.
8. Nhưng vẫn là một cái kết nhân văn
Chiều đó, chị Mai ngồi cạnh ông lão, lau mặt cho ông, rồi nói:
– Ba không nhớ con cũng được. Con nhớ ba là đủ.
Ông Phúc nắm tay chị, chậm rãi:
– Tôi xin lỗi… cô cho tôi thời gian… biết đâu trí nhớ tôi… sẽ quay lại…
Chị Mai mỉm cười giữa nước mắt:
– Dạ. Con sẽ lên đây mỗi tuần.
Cả căn phòng lặng im ấm áp.
Về phần tôi, khi ra khỏi trại an dưỡng, bác Lợi vỗ vai:
– Phen, cậu không chỉ sửa nhà đâu. Cậu sửa lại ký ức cho một gia đình đó.
Tôi cười:
– Con chỉ tình cờ đập trúng cái bọc thôi bác ơi.
– Không, – bác nói – có những chuyện… ông trời chọn người có tâm để gửi gắm.
Tối đó về nhà, Hạnh ôm tôi rồi nói:
– Phen… con mình sau này kể chuyện này chắc sẽ tự hào dữ lắm.
Tôi cười, xoa bụng cô ấy:
– Ờ, ba nó chỉ mong nó đừng phá tường lung tung như ba nó.
Hạnh véo tôi một cái.
Nhưng tối đó, khi tôi nằm xuống, ánh đèn vàng chiếu lên trần nhà, tôi nghĩ:
Có những bức tường chứa đựng quá nhiều hơn chúng ta tưởng. Đập một bức tường, có khi mở ra cả một đời người.
HẾT.
